احتیاط در روابط با شبه‌‌قاره

جمهوری اسلامی ایران به علت شاخصه‌هایی که در روابط بین‌المللی خود دارد با چالش‌هایی درعرصه بین‌المللی روبه‌روست. مشکلاتی‌که در روابط بین‌الملل ایران با آمریکا وجود دارد، سرآغاز این مشکلات است. اختلاف هیچ‌گاه از یک طرف تحمیل نمی‌شود. هم ایران و هم آمریکا مشکلاتی با یکدیگر دارند. مشکل بین ایران وآمریکا به صورت متقابل است و از سالیان دور وجود داشته و با کارشکنی‌های آمریکا در عرصه‌های مختلف، این موضوع موجب محدودیت برای ایران با طرف‌های ثالت در تجارت شده است. طرف ثالث روابط ایران و آمریکا یا بعضا ضعیف هستند و جرات ندارند مستقلا روابطی با ایران برقرارکنند و یا مستقل هستند و قدرت بیشتری دارند و می‌توانند با ایران رابطه برقرار کنند. قوی‌ترین این کشورها چین است که در تمامی سال‌های تحریمی حد و حدودی را با ایران درروابط خود رعایت می‌کرد. کشور قدیمی دنیا که به تنهایی یک‌پنجم جمعیت دنیا را به خود اختصاص داده، هند است. هندی‌ها در روابط خود با ایران حساب‌گر‌تر از چینی‌ها هستند و با حسابگری‌های خود رسیدن به توافق با ایران را مشکل می‌کنند در این معنا که چون احساس می‌کنند که ایران در شرایطی قرار ندارد که آزادانه وارد تجارت با سایر کشورهای جهان شود، گاهی تلاش کردند با وارد کردن فشارهایی خرید مواد از ایران یا فروش مواد از ایران را به جای تجارت سودبخش متقابل به امتیاز‌دهی به ایران تقلیل دهند. در اینجا ضمن اینکه ایران باید به توسعه روابط خود با کشورهای صنعتی ‌قوی مانند هند و چین بپردازد، باید به‌گونه‌ای رفتارکند که هند و چین به این نتیجه نرسند که ایران تحت محدودیت‌های آمریکا چاره‌ای جز پذیرش هرگونه شرایطی برای تجارت با ایران ندارد و ایران حتی بدون پذیرش قواعد تجارت آزاد بین‌المللی علاقه‌مند به گسترش روابط اقتصادی با چین است. در نتیجه باید در روابط اقتصادی با هند و چین اصول برابری رعایت شود تا زمانی که دولت ایران نیز بتواند تحمیل مشکلات از سوی آمریکا را به نوعی حل و فصل کرده و از این دام رهایی یابد. ایران توانسته در راه‌آهن چابهار تنها نظر هندی‌ها را برای سرمایه‌گذاری جلب کند این موضوع با جذب سرمایه فرق دارد. جذب سرمایه زمانی است که با همکاری پیمانکار ایران این پروژه عملیاتی شود. همواره طی سالیان گذشته بر محور کریدور شمال و جنوب تایید شده است و یا ارسال گاز ایران به هند سابقه 35 ساله دارد. این موارد تا این لحظه عملی نشده و در چابهار نیز چون هند می‌تواند از این بندر همکاری خود را با افغانستان گسترش دهد این امید وجود دارد در این مورد نیز تلاش بیشتری از خود نشان دهد. حال اینکه ایران در روابط خود با هند توقع بیشتری دارد.
* کارشناس روابط بین‌الملل